تامین رطوبت استاندارد عسل

زنبورداری کاری حرفه ای است که باید به صورت علمی انجام شود. تامین رطوبت عسل استخراج شده از کندو از جمله وظایفی است که زنبوردار باید به صورت دقیق و حرفه ای آن را انجام داده و برای آن برنامه داشته باشد. رطوبت عسل طبیعی یکی از مواردی است که باید به طور جدی مورد آنالیز قرار گیرد. متاسفانه بسیاری از زنبورداران سنتی بدون توجه به اینکه باید رطوبت عسل تولید شده توسط آنها به حد قابل قبولی برید، تلاشی برای رساندن رطوبت به میزان قابل قبول انجام نمی دهند. این در حالی است که هرچه رطوبت عسل میزان بهتر و استانداردی داشته باشد، می توان د مورد کیفیت عسل بیشتر نظر داد.

یکی از راهکارهای بهره وری بیشتر از زنبورستان این است که محصولات تولید و عرضه شده از زنبورستان ها هم کیفیت لازم را داشته باشند و هم با توجه به علاقه مندی خریداران تهیه شوند. تقریبا در تمامی دنیا، هرچه غلظت عسل طبیعی بیشتر باشد، افراد برای خرید این محصول بیشتر ترغیب می شوند. در ایران نیز غلظت عسل یکی از پارامترهایی است که مردم حتی از آن به عنوان تشخیص طبیعی بودن یا تقلبی بودن عسل استفاده می کنند. البته این روشی اشتباه است؛ اما در هر صورت نشان دهنده علاقه بیشتر مردم به عسل های غلیظ است.

چقدر در هنگام خرید، به غلظت عسل توجه می کنید؟
زنبورداری که می خواهد کار خود را به صورت حرفه ای دنبال کند، باید تلاش زیاید برای تامین رطوبت عسل و تنظیم آن در نظر بگیرید. عسلی که رطوبت کافی نداشته باشد یا عسلی که میزان رطوبت آن زیاد باشد، در هر صورت مورد استقبال خریدار قرار نمی گیرد. به همین علت توصیه می شود به نکاتی برای تامین رطوبت عسل به میزان قابل قبول توجه داشته باشید.

 ؛؛  در این مطلب به صورت خلاصه به نکاتی در مورد رطوبت عسل و تنظیم آن به کمک زنبور عسل اشاره کرده ایم. این نکات می تواند برای یک زنبوردار موفق مفید و قابل کاربرد باشد.

زنبورها چطور رطوبت عسل را تامین می کنند؟
شاید برایتان جالب باشد که اطلاعاتی در مورد تامین رطوبت عسل توسط زنبور داشته باشید. زنبورها وقتی شهد گل را می نوشند، باید تلاش کنند تا این شهد را به وسیله مکانیسم داخلی بدن خود به عسل تبدیل نمایند. در جریان تولید عسل طبیعی توسط زنبور عسل، میزان رطوبت 60 درصدی به 20 درصد یا کمتر کاهش پیدا می کند. این یعن زنبورها در گرفتن رطوبت عسل استاد هستند.

برای اینکه رطوبت عسل کاهش پیدا کند، علاوه بر برخی اقداماتی که توسط زنبور به صورت خودکار در بدن او اتفاق می افتد، برخی اقدامات دست جمعی نیز برای کاهش رطوبت عسل به میزان قابل قبول انجام می شود. یکی از معروف ترین کارهایی که دانشمندان را متقاعد کرده که زنبورها به صورت دست جمع به فراوری عسل می پردازند، بال زدن های مداوم قبل از درپوش گذاشتن روی سلول عسلی است تا رطوبت اضافه آن گرفته شود. این بال زدن ها البته دلایل متعددی دارد اما به نظر می رسد یکی از مهمترین دلایل آن همین کاهش رطوبت و افزایش غلظت عسل طبیعی درون کندو باشد.

زنبوردار چه وظیفه ای برای تامین رطوبت عسل قبل از استخراج در مناطق مرطوب و خشک دارد؟
یکی از موضوعات مهم برای تامین رطوبت عسل، برای مناطق خشک و همچنین مناطق مرطوب است. در مناطق خشک عموما عسل با کمبود رطوبت مواجه شده و ممکن است کیفیت لازم را نداشته باشد. در مناطق مرطوب مثل شمال ایران، رطوبت هوا بسیار بالاست و عسل استخراج شده ممکن است رطوبت زیاد از حدی داشته باشد.

در مناطق خشک زنبوردار موظف است تا منطقه را مرطوب تر کند. این کار هم به بالارفتن کیفیت عسل کمک می کند و هم استخراج عسل را ساده تر و بهره وری را بالاتر می برد. به همین منظور شان های زنبور عسل در گرمخانه ها قرار داده شده و به کمک پاشیدن آب بر روی زمین، میزان رطوبت هوا در محیط بسته گرمخانه افزایش پیدا می کند. به همین روش، میزان رطوبت عسل طبیعی قبل از استخراج بیشتر خواهد شد.

در مناطق مرطوب کار کمی سخت به نظر می رسد. اما به طور کلی بهتر است از روش های مختلفی قبل از اینکه عسل برداشت شود استفاده کرد تا میزان رطوبت عسل کاهش یابد. در این صورت احتمال فروش بیشتر عسل وجود خواهد داشت.

زنبوردار برای تامین رطوبت عسل بعد از برداشت چه باید بکند؟
عسل طبیعی بعد از اینکه از کندو برداشت می شود، با افزایش رطوبت مواجه خواهد شد. علت نیز این است که به طور کلی عسل رطوبت را به خود جذب می کند. در چنین مواقعی زنبوردار موظف است تا جای ممکن رطوبت اضافه عسل طبیعی را کاهش داده و آن را به حد استاندارد برساند. برای این منظور روش های مختلفی وجود دارد که یکی از این روش ها شبیه سازی شرایط کندو و بال زدن زنبورها برای کاهش رطوبت عسل است.

در این روش، شان های عسل را درون گرمخانه هایی قرار داده و هوای گرم و خشک را به این شان ها می دمند. درجه حرارت این گرمخانه ها کمتر از 38 درجه سانتی گراد خواهد بود. این هوا کاملا جریان دارد؛ یعنی هوا باید از یک دمنده وارد محیط شده و توسط یک مکنده از قسمت دیگری از گرمخانه خارج شود. راکد بودن هوا هیچ سودی ندارد. همچنین اگر هوا رطوبت داشته باشد یا دمای آن به اندازه کافی زیاد نباشد، عملیات کاهش رطوبت با شکست مواجه خواهد شد.

؛؛  در یک آزمایش که با استفاده از دمای هوای 38 درجه انجام شد، در مدت 12 ساعت وزش هوا با سرعت 250 متر در دقیقه، 1.3 درصد از رطوبت عسل کاهش پیدا کرد. البته این میزان برای شان های عسل رو باز گزارش شده است. شان های روبسته تنها 0.7 درصد کاهش رطوبت را نشان دادند. هوای دمیده شده 33 درصد رطوبت داشته است.

می توان گفت که با استفاده از روش گرمخانه و وزش باد، می توان یک عسل با رطوبت 20 درصد را به رطوبتی 18.5 درصدی رساند. میزان قابل قبولی که هم استانداردهای جهانی و هم مصرف کننده علاقه زیادی به آن دارد. این میزان رطوبت برای بسته بندی عسل طبیعی نیز بسیار مناسب بوده و کار بسته بندی را ساده تر می کند.